Pa dyshim, Rusia përdor mjete të ndryshme për të vërtetuar interesin e saj. Këtu përfshihet fuqia e fortë ushtarake, siç demonstrohet në ndërhyrjet në Gjeorgji, Ukrainë dhe Siri; manipulimi i lidhjeve ekonomike; ndërhyrje në politikën e brendshme të vendeve të tjera përmes aleatëve, bashkëpunëtorëve dhe prokurëve të ndryshëm; dhe fushatat e shënjestruara për informim për të ndikuar në opinionin publik. Mjetet ruse përfshijnë detyrim, kooptim dhe subversion. Detyrimi i referohet përdorimit të sanksioneve, të tilla si forca ushtarake ose sanksione ekonomike ose kërcënime nga ana e tyre, në mënyrë që të formojnë sjelljen e shteteve të tjera. Kooptimi funksionon përmes zgjerimit të stimujve për elitat dhe individët politike dhe të biznesit në pozicione strategjike që synojnë krijimin e marrëdhënieve të varësisë, të cilat nga ana tjetër i japin Rusisë përparësi. Në fund, subversion ka për qëllim shoqërinë në përgjithësi, jo aktorët specifikë, dhe ka për qëllim minimit (dëmtimin) e kundërshtarëve, në vend që të detyrojë një pale tjetër që t’i përmbahet preferencave ruse.
Detyrimi
Si rregull, detyrimi përmes fuqisë së fortë ka më pak rëndësi për Ballkanin Perëndimor sesa për rajone të tjera të ekspozuara ndaj Rusisë. Moska nuk ka gjurmë në tokën e ish-Jugosllavis, por ushtria e saj mban ndikim në rajonin më të gjerë të Evropës Juglindore, veçanërisht në vendet e Detit të Zi, si Rumania, Bullgaria dhe Turqia, të cilat janë përballur me krijimin e forcave dhe aftësive ruse për më shumë se një dekadë. Në të njëjtën kohë, detyrimi i butë për përçarje dhe ndërhyrje në punët e brendshme është e shpeshtë. Një rast I tillë do të ishte mbështetja që Rusia u ka dhënë aktivistëve nacionalistë në vendet pro-BE dhe pro-NATO si Mali i Zi dhe Maqedonia e Veriut. Aksioni paqësor politik (demonstrata antiqeveritare) mund të përhapet në dhunë. Shembuj të tjerë të detyrimit të butë, e praktikuar në hapësirën post-sovjetike dhe në Ballkan përfshijnë embargot tregtare dhe cyber-sulmet. Mali i Zi, dikur miku më i mirë i Rusisë në ish-Jugosllavi, u bë objektiv në fazën e fundit para se të bashkohej me NATO-n në vitet 2015 -17
Pasi e përfshiu Podgoricën në kundër-sanksionet e saj në 2014 si shpagim për malazezët që anonin me sanksione perëndimore, Rusia vendosi një ndalim vizite për kryeministrin Milo Djukanoviç (tani president) dhe për udhëheqësit e partisë qeverisëse – Partia Demokratike e Socialistëve (DPS, si dhe duke kufizuar importin e verërave vendore. Zyrtarët rusë dekurajuan udhëtimin për në Mal të Zi, megjithatë nuk i ndoqi kërcënimet për anulimin e regjimit pa viza
Kooptimi
Kooptimi është mjet i zgjedhur i Rusisë në Ballkanin Perëndimor. Moska ka ndërtuar partneritete dhe aleanca me bartësit e pushtetit lokal në Sërbi dhe Republikën Srpska të Bosnje-Hercegovinës. Motivet për të zgjedhur për të punuar me shtetin rus, ose përfaqësuesit dhe nënkontraktorët e saj, dalllojnë; disa përfitojnë nga përfitimi i drejtpërdrejtë monetar në formën e qirasë, të tjerët përfitojnë në aspket të menaxhimit të bilancit ndër-shtetëror të pushtetit në nivel rajonal ose vendas. Kështu, Serbia është radhitur me Rusinë për të përfituar nga çështja e Kosovës, por edhe për shkak se qeveritë e njëpasnjëshme u përpoqën të nxirrnin përfitime nga investimet dhe lidhjet e biznesit, pa dyshim duke përfshirë edhe ryshfetin dhe pagesat anësore.
Rusia është dëshmuar gjithashtu si një aleat I pazëvendësuar për Milorad Dodik, në përpjekjen për të konsoliduar kontrollin e saj mbi Republika Srpska dhe t’i rezistojë presionit nga Perëndimi, nga partitë më të mëdha boshnjake që favorizojnë një centralizim më të madh të Bosnjës dhe Hercegovinës, dhe nga kundërshtimi në opozita me shumicë serbe.
Subversioni
Subversioni, i zbatuar përgjithësisht përmes mjeteve të fshehta, shpesh quhet “hibride” ose “luftë politike”. Ky term diskutohet gjerësisht nga akademikë dhe ekspertë. Nuk ekziston asnjë marrëveshje, për shembull, nëse veprimi hibrid është një hap në shkallën eskalatore drejt përdorimit të drejtpërdrejtë të forcës së armatosur (‘veprim kinetik’) ose një taktikë që mund të zbatohet paralelisht ose në mënyrë të pavarur, pa e arritur domosdoshmërisht pragun sulmit të hapur ushtarak.
Subversioni ilustrohet me taktika të tilla si fushata (dez)informuese dhe mbështetje të hapur ose të fshehtë për aktorë radikalë anti-Perëndimorë (parti dhe asociacione qytetare). Në Ballkanin Perëndimor, shembulli më i mirë jepet nga përpjekjet për të bllokuar hyrjen në NATO të Malit të Zi (në vitin 2015–16) dhe t[ Maqedonisë së Veriut (në vitin 2017–18). Në të dy rastet, Moska ndozi flakën e krizave të brendshme për të penguar zgjerimin e NATO-s.
Trebinje, Bosnia-Herzegovina. 10.11.2014: Poster of Milorad Dodik
Një nga përfitimet e subversionit është kostoja e ulët e tij. Rusia nuk ka një plan afatgjatë për Ballkanin, përveç pengimit të Perëndimit, dhe nuk është e gatshme të shpenzojë burime të shumta ekonomike dhe ushtarake dhe të rrezikojë, siç është ballafaqimi I drejtpërdrejtë me NATO-n. Ajo që bën në vend të kësaj është shfrytëzimi pikat e dobëta dhe të verbëra në politikën perëndimore për të pretenduar një status të barabartë dhe përfundimisht të krijojë një levë që mund ta përdorë si çip negociues strategjik me Shtetet e Bashkuara dhe Evropën.
Një tjetër meritë e subversionit, si dhe e kooptimit, është se janë të përshtatshme për outsourcing. Në të vërtetë, ndikimi rus funksionon përmes kanaleve zyrtare dhe jozyrtare. Institucionet shtetërore si Ministria e Punëve të Jashtme të Rusisë janë maja e ajsbergut. Shumë lojtarë të tjerë, brenda shtetit dhe jashtë tij, janë gjithashtu të përfshirë. Në rastin e Malit të Zi, për shembull, ka arsye për të besuar se institucioni kryesor përgjegjës ishte inteligjenca ushtarake ruse (GRU), e mbikëqyrur nga Nikolai Patrushev, sekretar i Këshillit të Sigurisë Ruse dhe ish-kreu i Shërbimit Federal të Sigurisë (FSB) Rusia e Bashkuar, partia politike në pushtet është gjithashtu aktive në nxitjen e lidhjeve me partitë-motra të saj në Ballkan, siç janë partitë nënshkruese të deklarates së vitit 2016 kundër zgjerimit të NATO-s.
Aktorët privatë luajnë një rol po aq të rëndësishëm. Kuptimi që Rusia është e mbyllur në një “luftë politike” siguron justifikimin e shtetit, me raste, për të mobilizuar pasuritë dhe lojtarët, veçmas jashtë sferës publike. Këto përfshijnë biznesmenë me ndikim rus (për shembull, ‘oligarkia ortodokse’ Konstantin Malofeev, ose Ivan Savvidis në Greqi dhe Sergey Samsonenko në Maqedoninë e Veriut), të cilët janë të varur, nga një mënyrë ose në tjetrën, nga patronazhi i figurave të fuqishme brenda hierarkisë shtetërore Nga këndvështrimi i Kremlinit dhe shtetit rus më gjerësisht, ‘ndikimi i jashtëm’ në Ballkan tek jo-shtetet, ose më saktë, aktorët mbrojtës janë të dobishëm pasi sigurojnë ‘besueshmëri të besueshme’.
Aktorët privatë luajnë një rol po aq të rëndësishëm. Nocioni që Rusia është e mbyllur në një “luftë politike” ofron një arsyetim që shteti, me raste, të mobilizojë fondet dhe lojtarët nominalisht jashtë hapësirës publike. Këtu përfshihen biznesmenë me ndikim rus (për shembull, ‘oligarku ortodoks’ Konstantin Malofeev, ose Ivan Savvidis në Greqi, dhe Sergej Samsonenko në Maqedoninë e Veriut), të cilët varen, nga një mënyrë ose në një tjetër, nga patronazhi i figurave të fuqishme brenda hierarkisë shtetërore. Nga këndvështrimi i Kremlinit dhe shtetit rus në përgjithësi, “outsourcing” i ndikimit në Ballkanit ndërmjet aktorëve joshtetëror, ose më saktë, aktorët parashtetërorë është i dobshëm, sepse siguron “mohim të besueshëm”.
