Обидите за промовирање на владеењето на правото и медумската слобода во земјите од Западен Балкан генерално резултираа со слаби исходи, а стапката на корупција и криминал останува висока;
Економиите во овие земји остануваат зависни од странските инвестиции, додека граѓанското општество станува лесен таргет за различни информациски наративи, особено кога во тековната клима постои недостиг на доверба помеѓу владата и јавноста.
Слика 1: Индекс на пропустливост/ранливост Кога резултатот на индексот на пропустливост кај една земја во одреден домен е помал од 1,5, тоа укажува дека таа ранливост не е искористена од непријателските играчи лесно. Земјите кои имаат резултат над 2, треба веднаш да превземат контра мерки. Оценката од 2, 25 укажува на системски слабости, кои предизвкикуваат голема загриженост.Индексот на пропустливост во Северна Македонија постигна најниско ниво во поглед на индексот на вкупна пропустливост, како што може да се воочи од приложената табела. Некои ранливости кои се загрижувачки, се идентификувани. Тие се концентарција на моќ и слаби институции, надополнети со ниска јавна доверба и политичко фаворизирање. Индексот на пропустливост/ранливост на општествотоВо поглед на Индексот на пропустливост на општеството, Северна Македонија има релативно низок резултат од 1,4, за што има малку поинакво толкување. Истражувањето беше спроведено во контекст на тогашните политички случувања, посебно потпишувањето на Преспанскиот договор, што влијаеше на откочување на интеграцијата на Северна Македонија во НАТО, како и на одлучувањето во поглед на отворањето на вратата за преговори со ЕУ. И покрај тоа што не е на исто ниво како Албанија, Северна Македонија ужива внатрешна кохезија кога таа доаѓа од западната ориентација на земјата, што придонесува за полема еластичност/отпорност на општетството кон анти-западните агенди и наративи. Сепак, се’уште корумпираните медиуми обезбедуваат канали за такви наративи често. Областите со голема загриженост ( над 2,25 за индексот на пропустливоста/ранливоста) вклучуваат:политичко фаворизирање
социјална нееднаквост
ниска доверба во јавните институции
Слика 2: индекс на економска пропустливост Во повеќето аспекти, Северна Македонија има низок просек од 1,5 што придонесува за агрегиран резулатат на Индескот на економска пропустливост од 1,41. Сепак, макроекономските политики се покажуваат како неефикасни, а медиумскиот бизнис модел како неодржлив. Ова води кон корумпирани медиуми и пристрасно известување. Недостигот од конкурентност и транспарентност, влијаат кон создавање на јаз во Северна Македонија. Политичкото фаворизирање, картелизацијата и политичкиот кронизам, придонесуваат за концентрација на богатството во одредени стратегиски сектори. Индекост од 2,25 кој може да се забележи во табелата, укажува на користење на политичкото фаворизирање со цел акумулирање на богатство, што предизвикува голема загриженост. Индекс на политичка пропустливост
Слика 3: Табела за индекс на политичка пропустливост/ранливост Показателот на Северна Македонија во овој домен е релативно низок (1,79). Сепак, неопходно е проблемите да бидат адресирани навремено, вклучително заробената држава, владеењето на правото и национализмот. Сите овие фактори влијаат за еродирање на политичкиот систем и креирање на окружување кое е подложно на непријателско влијание. Општо земено, земјата ужива релативно задоволителна политичка застапеност, иако остануваат слабостите во јавната администрација. Се верува дека креирањето политики се базира на групни и поединечни интереси и идеологија, а државните службенци не се доживуваат како независни. Моќта на политичките партии е конценрирана во рацете на една личност или мала група на луѓе. Независноста на демократските институции е најголем предизвик генерално. Се чини дека правниот систем е зависен од надворешни фактори, повеќе од владеењето на правото. Областите со голема загриженост ( индекс на пропустливост/ранливост над 2,25) се:концетрација на моќ во политичките партии
правосуден систем заробен од политички или деловни интереси
Слика 4: Табела за надворешна политика и индекс на пропустливост за безбедност Во овој домен, показателот на Северна Македонија е 1,42 што не претставува значителна слабост. Севкупно гледано, земјата има цврста евроатланска ориентација, се подготвува за влез во НАТО, инвестира политички напор во деблокирање на нејзиниот пат за пристап во ЕУ. Сепак, националната еластичност/отпорност не е целосно развиена, а слабостите укажуваат на присуство на хибридни закани заедно со неразвиената опшестевна еластичност. И покрај целосната ниска ранливост, агендата за надворешна политика и безбедност на Северна Македонија треба да даде приоритет на градењето елестичност и развој на долгорочна стратегија. Областите кои вклучуваат голема загриженост (Индекс на пропустливост над 2,25) се:еластичност на земјата кон хибридни напади е особено неразвиена во споредба со заканата
значајни претставници на националните безбедносни институции се подложни на политичко влијание или кронизам
значителни оштетувања на инфраструктурата во случај на воен напад
Обидите за промовирање на владеењето на правото и медумската слобода во земјите од Западен Балкан генерално резултираа со слаби исходи, а стапката на корупција и криминал останува висока;
Економиите во овие земји остануваат зависни од странските инвестиции, додека граѓанското општество станува лесен таргет за различни информациски наративи, особено кога во тековната клима постои недостиг на доверба помеѓу владата и јавноста.
Не постои решение кое е универзално и ќе одговора за примена во секоја земја. Секоја држава мора да ја разбере својата ранливост, да ги идентификува институционалните недостатоци и да креира прилогодена стратегија со која ќе се спротистави, за да ги елиминира утвдредните слабости.
Спротиставување на непријателското влијание. Земјите треба да усвојат пристап според кој целото општество ќе се насочува да размислува стратегиски. Краткорочно, контра мерки ќе бидат чекор за таргетиран одговор кој ќе придонесе за спречување на непријателските активности. Долгорочно, треба да се превземат мерки за градење еластичност на долг рок.
Инвестирање во граѓанското општество и негово зајакнување, граѓанско образование, критичко размислување и медиусмка писменост- сето ова е основа за градење еластичност, особено во окружување кое е изложено на многу мрежи.
Соработка, споделување на најдобрите практики и совладаните лекции се суштина на успехот. Секоја земја има свое специфично опкружување, а Западен Балкан споделува многу заеднички предизвици и закани. Секоја земја може да има придобивка од искуството на другите. Националните влади од овие држави треба да бидат способни да овозможат пристап до стручноста на ЕУ и/или земјите кои се членки на НАТО во подготвувањето на нивната еластичност и стратегии за одговор, како и во градењето на институциите и унапредување на нивната експертиза при истражувањата и справувањето со феноменот.
